Yapay zekâ, daha geniş enerji sistemi dönüşümünü olumlu yönde destekleyebilecek güçlü bir araç olabilir.
Roberto Bocca, World Economic Forum
Financial Times’ta yer alan bir habere göre, kamu hizmeti şirketlerinin sermaye harcamalarının 2025’e kadar yüzde 22,3 artarak 212,1 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu sayının 2027’de 228,1 milyar dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Veri merkezlerine yönelik talebin artmasının başlıca nedenlerinden biri yapay zekâ (AI) teknolojisinin yükselişi. Teknoloji ilerledikçe veri merkezlerinin enerji tüketiminin de artacağı öngörülüyor.
Uluslararası Enerji Ajansına (IEA) göre, yapay zekâya odaklanan tipik bir veri merkezi, 100.000 hanenin tükettiği kadar elektrik kullanıyor. Şu anda inşası süren en büyük veri merkeziyse bunun 20 katı kadar enerji tüketecek.
Aynı zamanda yapay zekâ, daha geniş enerji sistemi dönüşümünü olumlu yönde destekleyebilecek güçlü bir araç olabilir. Örneğin, şimdiden çeşitli sektörlerde enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir enerji entegrasyonunu hızlandırmak ve elektrik şebekelerini daha dayanıklı hale getirmek için kullanılmaya başlandı. Bu durum, “yapay zekâ enerjisi paradoksu” olarak adlandırılıyor; yapay zekâdan kaynaklanan zorluklarla, onun sunduğu fırsatlar arasında denge kurma gerekliliği.
Enerji dönüşümünde ilerleme için yerelleştirilmiş yaklaşımlar gerekiyor
Dünya Ekonomik Forumunun yayımladığı bir rapora göre, enerji dönüşümünün stratejik çerçevesi uzun süredir küresel uyumla şekillense de, uygulama süreci yerel temelde belirlenmeli.
2025 Etkili Enerji Dönüşümünü Teşvik Raporu (Fostering Effective Energy Transition 2025) enerji geçişlerinin artık çok hızlı ve çok boyutlu hâle geldiğini ortaya koyuyor; çünkü ülkeler ve bölgeler enerji eşitliği, güvenliği ve sürdürülebilirliği konularında birbirinden çok farklı meydan okumalarla karşı karşıya.
Yalnızca ortak hareket ve tek tip zaman çizelgeleri veya yöntemlere güvenmek yerine, bu süreç hem küresel uyumu koruyan adımlar hem de her ülkenin kendi kapasite, öncelikleri ve mevcut durumu doğrultusunda şekillendirilmiş yerel yaklaşımlar gerektiriyor.
Rapor, bu sürecin karmaşık ödünleşmelerin dikkatli şekilde yönetilmesini, politika, piyasa ve kurumlar arasındaki etkileşimlerin yeniden düşünülmesini ve farklı kaynakların ve yeteneklerin değerlendirilebileceği yapısal değişimleri gerektirdiğini vurguluyor.
Kısa kısa enerji haberleri: Dünyadan öne çıkan gelişmeler
– Google, ABD’nin Virginia eyaletinde kurulması planlanan bir nükleer füzyon santralinden 200 megawatt elektrik satın almak üzere anlaşma imzaladı. Commonwealth Fusion Systems’in santrali, dünyanın şebeke ölçekli ilk füzyon enerji tesisi olmayı hedefliyor.
– Malezya, işletmeler için yeşil enerji tedarik seçeneklerini çeşitlendirmeye yönelik adımlar çerçevesinde, yeşil elektrik tarifesi prim oranlarını yüzde 80 oranında düşürdü. Uygulama 1 Temmuz 2025 itibarıyla başladı.
– Kuzeydoğu Asya, Haziran ayında Avrupa’ya son bir yılın en yüksek miktarda uçak yakıtı sevkiyatını gerçekleştirdi. Düşen navlun ücretleri ve Asya’daki yüksek arz, bu artışı tetikledi.
– Avrupa Birliği’nde sekiz iletim operatörü; İtalya, Fransa, İsviçre, Belçika, Almanya, Hollanda ve İspanya, Avrupa şebekesinin geliştirilmesini hızlandırmak için bir ittifak kurdu. Bu iş birliği, yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde sorun çözme kapasitesini ve koordinasyonu artırmayı amaçlıyor.
– Avrupa Birliği, üye ülkelerdeki şirketlerin enerji ve ham madde tedarikini daha verimli yapabilmesi için yeni bir çevrimiçi platform başlattı. Platform; hidrojen, doğal gaz, biyometan ve ham maddeleri kapsıyor.
– Hindistan, 2025’in ilk yarısında yenilenebilir enerji üretimini 2022’den bu yana en hızlı şekilde artırdı. Reuters verilerine göre, hidroelektrik hariç yenilenebilir kaynakların toplam enerji üretimindeki payı Haziran ayında rekor seviye olan yüzde 17’nin üzerine çıktı.
– Brezilya hükümeti, benzindeki etanol karışım oranını yüzde 27’den yüzde 30’a çıkaran yeni bir düzenlemeyi onayladı. Ülkedeki mısır etanolu sektöründeki büyümenin bu artan talebi karşılaması bekleniyor.
– Fransız enerji şirketi Engie, Afrika’nın en büyük rüzgâr çiftliği olan 650 megawatt kapasiteli Mısır projesini planlanandan önce tamamladı. Şirket, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesini yenilenebilir enerji büyümesi için öncelikli hedef olarak belirledi.
– Ruanda’da düzenlenen Afrika Nükleer Enerji İnovasyon Zirvesi’nde, kıtanın artan enerji ihtiyacını karşılamak üzere nükleer enerjinin hızla benimsenmesi çağrısı yapıldı. Şu anda nükleer enerji üreten tek Afrika ülkesi Güney Afrika.