Avrupa Komisyonu, AB’nin hem tek pazarda hem de küresel olarak standartlara yaklaşımını ortaya koyan yeni bir Standardizasyon Stratejisi ortaya koyuyor. AB’nin küresel rekabet gücünü korumaya yönelik standardizasyonun öneminin vurgulandığı stratejide, Avrupa standardizasyon önceliklerini daha iyi tanımlamayı amaçlayan politikalar yer alıyor.
Yeni Standardizasyon Stratejisi ile ilgili Avrupa Standardizasyon Stratejisinin sağlamlaştırılması ve ön koşul standardizasyon süreçlerinin iyileştirilmesi gerektiğini dile getiren BusinessEurope Genel Müdürü Markus J. Beyrer, yeni stratejinin ikiz dönüşüm olarak adlandırılan dijital ve yeşil dönüşüm olmak üzere Avrupa’nın stratejik önceliklerini yerine getirmeyi sağlayacağını vurguladı: “Avrupa Komisyonu’nun siyasi emelleri, piyasa odaklı bir standardizasyon ortamını baltalamamalı ve AB’nin uluslararası standardizasyon kuruluşlarıyla yakın bağlarını korumalıdır. Avrupa’nın rekabet gücü, uluslararası standartlarda liderlik etme ve aktif bir oyuncu olma yeteneğine bağlı olacaktır. Avrupa Standardizasyon Stratejisi, uzlaşmaya ve ulusal yetkilendirme ilkesine dayalı uzun yıllardır güvenli bir model sunuyor ve stratejiyle kurulan bu ilkeler korunmalı.”
Yeni Strateji, sivil toplum ve KOBİ’ler için daha kapsayıcı olacak
Önümüzdeki yıllarda yaşanabilecek teknolojik ve çevresel zorluklar düşünüldüğünde Avrupa Komisyonu, Avrupa’nın küresel rekabet gücünü koruması, teknolojik egemenliğini sürdürmesi ve standardizasyon yoluyla temel değerlerini desteklemesi için Standardizasyon Stratejisini bir rota olarak görüyor. Yeni stratejinin merkezinde Avrupa Standartlarının geliştirilmesinden sorumlu olan üç Avrupa standardizasyon kuruluşunun yönetişim reformu da yer alıyor. Bu doğrultuda reform; ulusal standardizasyon kuruluşları, endüstri, KOBİ’ler ve kamu veya özel sektör aktörlerinden oluşan temsilcileri de kapsıyor . Reformla standartlaştırma önceliklerini ele almada sistemin daha çevik ve esnek hale getirilmesinin yanı sıra KOBİ’ler ve sivil toplum için daha kapsayıcı hale getirilmesi de amaçlanıyor. Stratejinin odak noktasında ise uluslararası arenada Avrupa standart yaklaşımının daha iyi koordinasyonu ve güçlendirilmesi yer alıyor.
Avrupa Standardizasyon Stratejisinin güçlendirilmesi işletmeler için de çeşitli avantajlar ve fırsatlar sunuyor. Bu kapsamda işletmeler, Avrupa Standartlarını ürünlerinin AB yasalarına uygun olmasını sağlamak ve uygun olduğunu göstermek için kullanarak AB pazarında rekabet güçlerini artırmak için kullanabilir. Ayrıca reformlar işletmelerin Avrupa Standartlarının geliştirilmesi üzerinde gelecekte daha fazla etkide bulunmalarını ve bunlara daha kolay erişim kazanmalarını da sağlayabilir.
Avrupa Standartları nedir?
Avrupa Standartları, Avrupa Standardizasyon Komitesi (European Committee for Standardization, CEN), Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (European Committee for Electrotechnical Standardization, CENELEC) ve Avrupa Telekomünikasyon Standartlar Komitesi (European Telecommunications Standard Institute, ETSI) olmak üzere üç Avrupa Standardları Organizasyonu tarafından geliştirilen standartlar anlamına geliyor. Standardizasyon Stratejisi ise bu standartların önemli bir alt kümesi olan ve bir ürün, hizmet veya sürecin AB yasalarına uyması için gereken teknik özellikleri sağlayan uyumlaştırılmış Avrupa Standartlarına odaklanıyor.
Kabul edildikten sonra AB yasalarının bir parçası olan Standartların işletmeler tarafından kullanılması ise isteğe bağlı oluyor. Kısacası Avrupa Standartları; Avrupa Birliği, Avrupa Ekonomik Alanı (European Economic Area, AEA) / Avrupa Serbest Ticaret Birliği (European Free Trade Organization, EFTA) ve komşu ülkelerdeki 34 farklı ulusal standardın yerini aldığından işletmelerin ürünlerinin, hizmetlerinin veya süreçlerinin AB yasalarına uygun olduğunu göstermelerini kolaylaştırarak AB pazarının işleyişini sağlıyor.
Stratejinin temel bileşenleri ve eylemleri neler olacak?
Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan Strateji belgesinde öne çıkan bazı eylemler şunlar:
- Komisyon, Ulusal Standardizasyon Kuruluşlarının uyumlaştırılmış bir Avrupa Standardı geliştirmenin her aşamasında karar verme yetkisine sahip olmalarını öngören tüzükte bir değişiklik öneriyor. Ulusal Standardizasyon Kuruluşlarının bazı karar alma organlarına eşit olmayan oy dağılımlarını değiştirmeyi hedefleyen bu değişiklikle, Kuruluşlar standardizasyon sisteminin kapsayıcılığını teşvik etmek için 2022 sonuna kadar yönetişim reformu konusunda önerilerde bulunabilecekler.
- Ulusal Standardizasyon Kuruluşları, COVID-19 aşısı ve ilacının üretimine yönelik standartlar, ham maddelerin geri dönüşümüne yönelik standartlar, düşük karbonlu çimento, temiz hidrojen ve çip sertifikasyonuyla ilgili standartlar gibi aciliyeti olan Avrupa Standartlarına öncelik verebilecek. Ayrıca tüm öncelikler yeni Stratejiyle birlikte yıllık olarak güncellenecek olan Birlik çalışma programında da tanımlanacak.
- Üye devletler, Avrupa Standartları Organizasyonu, Ulusal Standardizasyon Kuruluşları, endüstri, sivil toplum ve akademi temsilcilerinden oluşan ve Komisyon’un öncelikleri belirlemesine ve Avrupa çıkarlarını koordine etmesine yardımcı olacak yeni bir üst düzey forum kurulacak.
- Komisyon ve AB’nin organları içindeki standardizasyon uzmanlığını daha iyi koordine etmek için Standartlar üzerine bir AB Mükemmellik Merkezi (EU Excellence Hub) kurulacak ve Merkezin çalışmalarını Standardizasyon Baş Görevlisi (Chief Standardisation Officer) yönetecek.
- Avrupa’nın küresel anlamda liderliğini desteklemeye yönelik uluslararası standardizasyon faaliyetlerinde Avrupa eylemini izlemek, koordine etmek ve güçlendirmek için üye devletler ve Ulusal Standardizasyon Kuruluşları ile birlikte bir mekanizma oluşturulacak.
- Yeni stratejiyle internet standardizasyonuna yönelik uluslararası yaklaşıma özel olarak odaklanılıyor. Bu amaçla, Avrupa Komisyonu tarafından AB standartları izleme web sitesinin kurulması planlanıyor.
- Strateji aynı zamanda standartlar konusunda akademik farkındalığı artırarak yeni nesil uzmanlar yetiştirmeyi ve AB tarafından finanse edilen AR-GE projelerine katılan bilim insanlarını desteklemeyi de hedefliyor.