“KOBİ’lerin ve Girişimcilerin Finansmanı 2024” raporu, 2022 ve 2023 verilerine dayanarak KOBİ’lerin finansman sorunlarını ele alıyor.
OECD tarafından hazırlanan “KOBİ’lerin ve Girişimcilerin Finansmanı 2024” raporu, yaklaşık 50 ülke için 2022 yılı sonuna kadarki KOBİ finansman eğilimleri ve politikalarına yönelik borç, öz sermaye ve finansman koşulları göstergelerini inceliyor.
Rapora göre, KOBİ’ler son yıllarda artan enflasyon ve parasal sıkılaştırma gibi faktörlerden olumsuz yönde etkilendi. 2022 ve 2023’te enflasyonun yüksek seyretmesi, KOBİ’lerin finansman maliyetlerinde artışa neden oldu. Bu durum, kredi taleplerinin azalmasına ve ödenmemiş kredilerin artmasına yol açtı.
Öz sermaye finansmanı da güçlü bir dalgalanma yaşayarak 2021’deki rekor büyümenin ardından 2022’de keskin bir düşüş yaşadı. Faiz oranlarındaki artışlar birçok büyük ölçekli yatırımcının 2022’nin ilk yarısında gerçekleştirdikleri yatırımlarını sabit getirili varlık sınıflarına yöneltme kararında etkili oldu. Bu durum start-up değerlemelerinde düşüşe neden olarak risk sermayesi üzerindeki aşağı yönlü baskıyı artırdı. Bu durumdan genellikle risk sermayesi finansmanına erişimi daha zor olan kadın veya azınlık liderliğindeki işletmeler orantısız bir şekilde etkilendi.
Varlığa dayalı finansman toparlanmaya devam etse de toparlanmanın gücü enstrümanlar arasında farklılık gösterdi. Sıkılaşan kredi koşulları, birçok KOBİ’yi alternatif finansman araçlarına yönlendirdi ve faktoring faaliyetlerinde belirgin bir büyüme yaşandı. Bunun yanında leasing ve kiralama alımları 2021’e göre daha yavaş bir hızda olsa da düşmeye devam etti. Öte yandan dijital finansal hizmetlerin yükselişiyle birlikte, çevrimiçi alternatif finans platformları ve dijital bankaların büyümesi dikkat çekti.
Ödeme gecikmeleri bazı ülkelerde kontrol altında tutulurken, iflas oranlarının genel olarak artmasıyla birlikte yüksek borçlanma ve girdi maliyetleri nedeniyle zor durumda olan KOBİ’lerin sayısı da yükseldi.
Bu gelişmelerle birlikte 2022 ve 2023 yıllarındaki KOBİ finansman politikaları, ekonomik belirsizliğe yanıt olarak hızla değişmeye başladı. Bu doğrultuda alınan destek önlemleriyle enerji ve ham madde maliyetlerindeki artışa karşı tampon oluşturulması amaçlandı. Ayrıca KOBİ’lerin yeşil ve dijital geçişlerine yardımcı olmak için finansal kaynakların çeşitlendirmesi ön plana çıktı.
Net sıfır hedeflerine ulaşılmasında KOBİ’ler kritik bir role sahip
OECD raporuna göre Avrupa’daki sera gazlarının yaklaşık %40’ından sorumlu olan KOBİ’ler, iklim krizi ile küresel mücadelede kritik bir rol oynuyor. Rapor, sürdürülebilir finansmana erişimde yaşanan zorlukların KOBİ’lerin net sıfır karbona ulaşma yolunda atmaları gereken adımlarda önemli bir kısıtlama oluşturduğunu belirtiyor. Finansman koşullarının sürdürülebilirlik faktörlerinden etkilenmesi; borç risklerini yönetmekte ve raporlama gerekliliklerini karşılamakta zorlanan KOBİ’lerin finansmana erişimini kısıtlıyor. KOBİ’lerin, kapasite kısıtlamaları ise KOBİ’ler için ek zorluklar yaratarak gözlenen talebi azaltıyor.
KOBİ’ler sürdürülebilirlik yatırımlarını artırmak için daha güçlü bir iş planına ve dış desteğe ihtiyaç duyuyor. Rapor, kamu aktörlerinin sürdürülebilir finansman ve yatırım için istikrarlı ve elverişli bir ortam oluşturmasıyla, finans kurumları ve özel sektörün finansman açığını kapatmak ve destekleyici bir ekosistem oluşturmak için harekete geçmesi gerektiğini belirtiyor. Rapor, kamu ve özel sektörün iş birliği yaparak KOBİ’lerin sürdürülebilir finansmana erişimini artırabileceğine dikkat çekiyor.