70’ten fazla uluslararası şirketten plastik kirliliği ile mücadele çağrısı

Aralarında Coca Cola ve Unilever gibi büyük markaların da yer aldığı şirketler, plastik kirliliğiyle mücadele için işlenmemiş plastik üretimini ve kullanımını azaltmayı amaçlayan bir mutabakat çağrısında bulundu.

İklim değişikliğiyle mücadelenin en önemli adımlarından birini plastik atıkların azaltılması oluşturuyor. Dünya gazetesinden Didem Eryar Ünlü’nün yazısına göre, Çin’den sonra dünyanın ikinci en büyük plastik üreticisi olan Avrupa’da yılda 150-500 bin ton arası makroplastik ve 70-130 bin ton arası mikroplastik denize atılıyor. Yolculuğunu çoğunlukla Akdeniz’de tamamlayan bu plastikler, deniz hayatına büyük bir tehdit oluşturuyor.

Akdeniz’deki atıkların yüzde 95’ini plastikler oluşturuyor

Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın (World Wide Fund for Nature, WWF) verilerine göre Akdeniz’deki mikroplastik yoğunluğu, Büyük Okyanus’un kuzeyinde bulunan plastik adasındaki mikroplastik yoğunluğunun dört katından daha fazla. Gıda zincirinin bir parçası haline gelen bu parçacıklar giderek daha fazla sayıda hayvan türünü ve insan sağlığını tehdit ediyor. Akdeniz’in açık sularını, deniz tabanını ve kıyılarını kirleten atıkların yüzde 95’ini plastikler oluşturuyor. Bu atıkların başlıca kaynağı Türkiye ve İspanya. İtalya, Mısır ve Fransa da bu iki ülkeyi takip ediyor.

Plastik kirliliğinin temelinde çoğu Akdeniz ülkesinin plastik atık yönetimini geciktirmesi ve tamamlamaması yatıyor. Avrupa’da her yıl açığa çıkan 27 milyon ton plastik atığın sadece üçte biri geri dönüştürülüyor, İtalya, Fransa ve İspanya’da plastik atıkların yarısının son durağı katı atık depolama alanları oluyor. Geri dönüştürülmüş plastikler ise şu an Avrupa’daki plastik talebinin sadece yüzde altısını oluşturuyor. Başta balıkçılık ve turizm olmak üzere Akdeniz’in kilit ekonomik sektörleri plastik kirliliğinden olumsuz etkileniyor. Kirlenen kıyılar nedeniyle turist sayısının azalması ve bu sektörde iş kayıplarının ortaya çıkması ihtimali de ortaya çıkıyor. 17 Ocak’ta yaşanan yeni bir gelişme ise, plastik kirliliği sorununu çözmek için umut vadediyor.

Plastiği durdurmak için küresel çağrı

Aralarında Coca Cola, Pepsi, Unilever, Nestle, Walmart ve BNP Paribas gibi uluslararası markaların da yer aldığı uluslararası şirketler 17 Ocak Pazartesi günü, petrol endüstrisi için önemli bir büyüme alanı olan plastik üretiminde kesintileri içeren plastik kirliliğiyle mücadele için küresel bir anlaşma yapılması çağrısında bulundu.

Hükümet yetkilileri, arazileri ve okyanusları dolduran, vahşi yaşamı tahrip eden plastik atık kriziyle mücadeleye yönelik bir anlaşma üzerinde müzakerelere başlamak için bu yıl Birleşmiş Milletler Çevre Meclisi Konferansı’nda (UNEA 5.2) bir araya gelecek. Reuters tarafından yapılan habere göre, anlaşmanın atık yönetimi ve geri dönüşüme mi odaklanacağı yoksa büyük petrol ve kimya firmalarının ve ABD gibi büyük plastik üreticisi ülkelerin direnişiyle karşılaşacak yeni plastik üretimini kısıtlamak gibi daha sert adımlar mı içereceği belirsizliğini koruyor.

Ortak bildiriye 70’den fazla uluslararası şirket imza attı. İmzacılar arasında şampuandan çikolataya ve tek kullanımlık plastiğe kadar sayısız ürün satan Unilever ve Nestle gibi şirketler ile perakendeci Walmart ve Fransız bankası BNP Paribas da yer alıyor. “İddialı bir Birleşmiş Milletler anlaşması oluşturmak için kritik bir noktadayız. Herhangi bir anlaşma işlenmemiş plastik üretimini ve kullanımını azaltmalı,” ifadelerinin yer aldığı bildiride, UNEA 5.2 Konferansı’nın küresel plastik kirliliği krizinin gidişatını değiştirmek için çok kritik olduğu vurgulanıyor.

Fosil yakıtlardan plastik üretimi 20 yılda ikiye katlanabilir

Şu anda, bugüne kadar üretilmiş plastiklerin yüzde 10’undan daha azı geri dönüştürülmüş durumda ve plastik endüstrisi tarafından lanse edilen geri dönüşüm teknolojileri plastik kirliliği krizini çözmek için yetersiz. Ayrıca 20 yıl içinde petrol ve gazdan elde edilen plastik üretiminin ikiye katlanması bekleniyor. Yenilenebilir enerji ve elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla fosil yakıt talebinin azalması, petrol ve gazdan plastik üretimini fosil yakıt sektörü için gelecekte önemli bir gelir kaynağı haline getirebilir.

Pew Charitable Trusts tarafından 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre küresel geri dönüşümün ölçeğini büyütmek plastik atıklarla mücadele için kritik bir öneme sahip olsa da üretim kısıtlamaları olmadığı sürece bu çabalar plastik kirliliğinin hızla artmasını önleyemeyecek. Geçtiğimiz yıl Reuters tarafından yapılan başka bir araştırma da geri dönüşümü zor plastikten ürünler satan firmaların ortaya çıkan atıkla mücadele etmesine yönelik baskı arttıkça, firmalardan bazılarının plastik atıkları ucuz bir yakıt olarak yakmak için çimento üreticileriyle iş birliği yaptığını ortaya çıkarmıştı.