Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?

T.C. İklim Değişikliği Başkanlığı’nın yayımladığı rapora göre, 1 ton karbondioksit eşdeğeri için 75 avro olarak varsayılan SKDM sertifikası ücretleri 2027’de Türkiye’ye yıllık 138 milyon avro maliyete sebep olacak.

T.C. İklim Değişikliği Başkanlığı, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) iş birliğiyle hazırladığı “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Türkiye Ekonomisine Potansiyel Etkileri” başlıklı çalışmasının tamamlandığını duyurdu.

Rapor, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın (SKDM) kapsama dahil olan sektörlere etkilerini ve bu etkilerin Türkiye ekonomisine yansımalarını ele alıyor. Rapora göre düzenlemenin, Avrupa Birliği’nin (AB) altıncı büyük ticaret ortağı olan Türkiye’yi yükselen maliyetlerle karşı karşıya bırakması, potansiyel olarak Türkiye’nin rekabet gücünü etkilemesi, GSYH ve istihdam üzerinde kısa vadeli etkilere yol açması bekleniyor.

Rapora göre, SKDM sertifikası ücretlerinin 1 ton karbondioksit eşdeğeri (tCO2e) için 75 avro olması durumunda Türkiye’nin karşılaşacağı yıllık maliyet 2027’de 138 milyon avroya, sertifika ücretlerinin 150 avro/tCO2e seviyesine çıkması durumunda ise yıllık maliyet 2032’de 2,5 milyar avroya kadar yükselebilir.

Düzenlemeden en çok etkilenecek sektörlerin sırasıyla demir-çelik, çimento ve kimyasal ürünler sektörleri olacağı tahmin ediliyor. Çalışmaya göre, SKDM sertifika ücretinin 75 avro/tCO2e olması durumunda 2032’de üç sektör birlikte maliyetlerin yüzde 65’ini ve 150 avro/tCO2e olması durumunda ise yüzde 70’ini karşılıyor olacak.

Ulusal ETS’nin hayata geçirilmesi SKDM’nin ekonomik etkilerini azaltıyor

Raporda, ulusal bir ETS’nin hayata geçirilmesiyle SKDM kapsamındaki sektörlerdeki ve Türkiye ekonomisindeki etkilerin azaltılabileceği ve ulusal sera gazı emisyonlarının maliyet etkin bir şekilde düşürülebileceği belirtiliyor.

SKDM tüzüğü, ihracatçı ülkede mevcut olan açık karbon fiyatlandırma politikalarını tanıyarak yerel karbon fiyatının SKDM ücretlerinden düşülmesine izin veriyor. Bununla birlikte rapor, ETS’nin hayata geçirilmesi sonrası Türkiye’nin 20 avro/tCO2e’lik bir yerel karbon fiyatı uygulaması durumunda, potansiyel SKDM maliyetlerinin 2027 yılında yılda 56 milyon avroya düşebileceğini belirtiyor. Ulusal ETS’sini uygulayan Türkiye, SKDM masraflarını dolaylı olarak üstlenmek yerine bu maliyetleri ETS gelirleri olarak içselleştirebilecek ve bu gelirler düşük karbonlu kalkınmayı hızlandırmak amacıyla hükûmet tarafından stratejik olarak kullanılabilecek.

SKDM, emisyon miktarına bağlı olarak AB’de bulunan ithalatçılara maliyet getireceği için Türkiye’den AB’ye gerçekleşen ihracat hacmini de etkileyecek. Rapora göre geçiş süreci tamamlandıktan sonra SKDM’nin ihracat üzerindeki etkilerinin kısa vadede göz ardı edilebilir olması beklenirken, ulusal ETS’nin hayata geçirilmediği bir senaryoda, 2032’de 75 avro ve 150 avro/tCO2e SKDM sertifika ücretleriyle AB’ye mal akışının sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 3 oranında azalması öngörülüyor. Ancak Türkiye’nin ulusal bir ETS uygulaması hâlinde düşük emisyonlu ürünlerin ihracatı artacağı için ihracatın da aynı oranda büyümesi bekleniyor.